Tác giả
Nguyễn Bắc
Sơn sinh năm 1944 quê ở Bình Thuận. Ông là cây bút của nhiều tác phẩm hay,sự
thành công của cuốn tiểu thuyết về đề tài chính trị nổi tiếng “ Luật đời cha và
con” sau đó đã được chuyển thể thành phim nhiều tập “ Luật đời”. Tiếp đó là
cuốn tiểu thuyết tâm ý xã hội “ Gã tép riu” và mới đây cuốn tiểu thuyết được
bạn đọc ưa chuộng,cuốn tiểu thuyết đương đại có sức sáng tạo đáng nể, tác phẩm
không ngại chạm đến vấn đề nóng bỏng của cuộc sống, đó là “ Vỡ vụn”
"Vỡ
vụn" do NXB Hội Nhà văn ấn hành, là tác phẩm mới nhất của nhà văn Nguyễn
Bắc Sơn và như tác giả chia sẻ thì nó tiếp nối mạch tiểu thuyết luận đề - chính
trị xã hội và tâm lý mà ông theo đuổi trước đó. Cũng dễ nhận ra qua hơn 400
trang viết, chuyện thế sự được lồng trong câu chuyện của hôn nhân, gia đình
hiện đại với những mâu thuẫn ngay trong chính các thành viên vốn là trí thức…
Đặc biệt,
cuốn sách mô tả rất thật, rất sinh động quan niệm sống, cách sống, thực tế sống
của một người phụ nữ đơn thân, gây cho bạn đọc những ấn tượng và ám
ảnh
Nhà văn Bắc Sơn đã từng tâm sự: “ Khi
bắt tay vào cuốn Vỡ vụn, tôi đau đáu một suy nghĩ tan vỡ hôn nhân trong đời
thường là khá phổ biến. Khi thời mặn nồng đã qua, mọi chân tơ kẽ tóc đã biết
hết, nếu không thay đổi thì dễ chán, rất dễ “ông ăn chả bà ăn nem”, anh đi đằng
anh, tôi đi đằng tôi... Nhưng có trường hợp hôn nhân tan vỡ vì mâu thuẫn chính
kiến mà trong văn học còn ít người đề cập đến. Có thể là mâu thuẫn về thần
tượng, về tín ngưỡng… và nhiều vấn đề khác. Thực tế, ngày nay, những phụ nữ
chọn cuộc sống đơn thân không còn là cá biệt”.
Trong cuốn tiểu thuyết này, tác giả
thay đổi điểm nhìn, lúc đứng ở góc độ nhân vật này, lúc nhân vật kia để soi
chiếu cuộc sống nhiều chiều hơn. Nhà văn Bắc Sơn cũng quan tâm nhiều tới ngôn
ngữ chú ý tới tu từ, cách nói lái… để đưa vào thoại, tuy nhiên, vẫn đủ tính
chừng mực vì nhân vật chính của truyện thuộc tầng lớp trí thức, vợ là Phó Giáo
sư, Tiến sĩ ở một học viện lớn, còn chồng là giảng viên Đại học.
"Vỡ vụn" đầy ắp những thông
tin đời sống, tri thức nhiều lĩnh vực thể hiện qua quan điểm, cách sống của các
nhân vật, cũng là một phong cách viết, giọng điệu khá quen thuộc của nhà văn
Nguyễn Bắc Sơn. Một dạng tiểu thuyết mà nhà văn là người dấn thân, nhập cuộc.
Không phải sự dấn thân thể hiện ở chỗ tác giả là người từng kinh qua các vai
trò như dạy học, quản lý giáo dục, quản lý báo chí, xuất bản… mà còn ở thái độ
sống trọn vẹn với những điều tưởng như nhỏ nhoi trong đời sống. Dễ thấy trong
"Vỡ vụn" có sự trở lại của mô týp cặp vợ chồng Tùng - Thủy ở tiểu
thuyết "Gã tép riu" mà giờ đây là cặp nhân vật Chính - Thu. Trong đó,
có những mâu thuẫn giữa những điều "sách vở" và "thực tế",
giữa những giá trị thật và cái giả dối bề ngoài…
Chỉ có điều, cặp nhân vật Chính - Thu
được khắc họa sâu hơn vào sự xung đột chính kiến giữa hai nhân vật trí thức.
Theo chia sẻ của nhà văn Nguyễn Bắc Sơn : Hôn nhân thường mang đến cho cuộc
sống hai người một sự lãng mạn, ngọt ngào trong những năm tháng đầu. Sau đó, cả
hai cần nhạy bén, vun đắp để giữ lửa cho gia đình. Mặt khác, những hiện tượng
đang rất phổ biến trong xã hội như sự lựa chọn của những người phụ nữ đơn thân…
cũng được quan tâm lý giải. "Vỡ vụn" cũng có lối viết linh hoạt hơn
các tác phẩm trước khi tạo ra các điểm nhìn khác nhau từ mỗi nhân vật thay vì
chỉ một giọng kể…
Nhà văn Nguyễn Bắc Sơn cũng cho biết, lẽ ra cuốn tiểu thuyết này sẽ có thêm một
chương cuối với tên gọi "15 năm sau", nhưng cuối cùng ông đã rút lại
để dành phát triển nó thành tập 2 của "Vỡ vụn". Cũng giống như các
cặp tác phẩm trước đó của ông (trong đó tập 2 của "Gã tép riu" đã
viết nhưng chưa xuất bản), bằng những cái kết mở nhà văn mong muốn sẽ đi đến
tận cùng số phận mỗi nhân vật…
"Vỡ vụn" có lẽ sẽ được trao đổi kỹ hơn về cả nội dung lẫn bút pháp
tiểu thuyết trong cuộc ra mắt, tọa đàm tới đây. Nhưng đúng như nhà thơ Trần
Đăng Khoa nhận xét "Muốn thưởng thức những áng văn hay, những con chữ óng
nuột, hay tài thao tác cấu trúc tác phẩm với những tình tiết bất ngờ lắt léo,
sẽ khó tìm thấy ở Nguyễn Bắc Sơn. Sức mạnh của ông là ở khả năng tinh nhạy, nắm
bắt những vấn đề thời sự nóng hổi… Mê hoặc người đọc mà không cần dùng đến phấn
son đâu có dễ. Đấy là cái tài của Nguyễn Bắc Sơn, cũng là sự đóng góp rất cần
được ghi nhận của ông trong văn học đương đại".
Tác giả thường khéo léo xây dựng tình
huống, đi vào những chuyện trong gia đình rồi từ đó khái quát lên những vấn đề
lớn lao của xã hội, mang hơi thở của cuộc sống, mang tính thời cuộc và tính dư
báo đó có thể gọi tiểu thuyết luận đề chính trị - xã hội dưới dạng tâm lý xã
hội. Vì vậy đối với ông một cuốn tiểu thuyết hay ngoài đề tài thì còn có giọng
điệu riêng và thông điệp mà tác giả muốn gửi đến bạn đọc. Trong cuốn tiểu
thuyết “ Vỡ vụn” điều mà tác giả muốn gửi gắm với bạn đọc đó là: Hôn nhân không
chỉ có màu hồng, mà để cuộc hôn nhân ấy bền vững, cả hai phải tự điều chỉnh,
thậm chí tự giáo dục, đổi mới mình thì mới mong không đào sâu thêm khoảng cách.
Qua lối kể chuyện của tác giả mỗi bạn đọc dường như ý thức được hơn cuộc sống
hôn nhân của mình, đó cũng như một cách giáo dục nhẹ nhàng muốn tổ ấm trọn vẹn
thì mỗi người phải biết cân nhắc, nhường nhịn phải đặt mình vào vị trí của
người khác.
