Thư viện là một trong những yếu tố cấu thành chất lượng giáo dục, thư viện trường học là bộ phận không thể thiếu trong việc hình thành môi trường văn hóa học đường, là nơi khơi nguồn và thỏa mãn những nhu cầu về thông tin, tri thức của thầy cô giáo và HSSV. Hơn thế nữa, thư viện trường học còn là trung tâm thông tin văn hóa cộng đồng. Để đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu đọc và góp phần phát triển văn hóa đọc, công tác phục vụ bạn đọc cần được đẩy mạnh theo hướng đa dạng hoá, hiện đại hoá, thân thiện và gần gũi. Sau đây chúng tôi xin được trao đổi một số nội dung nhằm góp phần nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc tại Thư viện Nguyễn Thúc Hào - Trường Đại học Vinh.

 

 

        Công tác bạn đọc hay việc tổ chức phục vụ tài liệu cho bạn đọc là một hoạt động thường xuyên của thư viện nhằm thúc đẩy và thoả mãn nhu cầu đọc tài liệu của mỗi cá nhân. Công tác bạn đọc bao gồm các hình thức tổ chức và phương pháp phục vụ bạn đọc ở trong và ngoài thư viện. Đồng thời, công tác bạn đọc còn là thước đo hiệu quả luân chuyển tài liệu. Với ý nghĩa đó “Công tác bạn đọc luôn được coi là công tác quan trọng nhất của thư viện. Bởi vì, thông qua công tác này vốn tài liệu quý giá của thư viện mới được sử dụng có hiệu quả, mới phát huy được tác dụng trong phát triển mọi mặt của đất nước, từ đó vị trí, vai trò xã hội của thư viện mới được khẳng định”.

 

(Tập huấn sử dụng thư viện số dùng chung của CB Thư viện Nguyễn Thúc Hào)

 

        Nhận thức được đầy đủ vai trò và ý nghĩa to lớn của công tác phục vụ bạn đọc, trong những năm gần đây Thư viện Nguyễn Thúc Hào đã không ngừng đổi mới nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc. Vốn tài liệu mới thường xuyên được bổ sung, cơ sở vật chất được tăng cường đầu tư và công tác đào tạo người dùng tin được thư viện hết sức quan tâm. Đặc biệt, Thư viện Nguyễn Thúc Hào đã tổ chức các lớp hướng dẫn sử dụng thư viện vào đầu năm học cho sinh viên khóa mới. Hơn nữa, để hỗ trợ bạn đọc tra cứu thông tin, lựa chọn tài liệu, Thư viện đã có thêm chỉ dẫn ở đầu các giá sách, bên cạnh máy tính dùng tra cứu, phát tài liệu hướng dẫn, gửi email cho HSSV và thiết kế các giao diện màn hình dễ sử dụng, có phần trợ giúp tra cứu tìm kiếm thông tin một cách chính xác và đầy đủ.

 

(Hướng dẫn bạn đọc tra cứu tài liệu số tại phòng máy Thư viện Nguyễn Thúc Hào)

 

        Hiện nay, Thư viện đã có các loại hình phục vụ như: tra cứu tài liệu Online trên máy (hệ thống máy tính tra cứu trang bị ở phòng đọc); đọc tự chọn ở các kho sách tham khảo, kho báo, tạp chí; tìm tài liệu theo yêu cầu dịch vụ photo tài liệu… Cùng với việc đổi mới các loại hình phục vụ bạn đọc, trong những năm gần đây Thư viện đã số hóa hàng nghìn tài liệu và được đồng bộ đưa vào dữ liệu Thư viện số, giúp bạn đọc có thể truy cập vào nguồn tài nguyên số để đọc online một cách dễ dàng. Thư viện số của Trường Đại học Vinh còn liên kết với 94 thư viện số của các trường đại học, cao đẳng trong cả cả nước. Kết nối hệ thống thư viện dùng chung này đã tạo điều kiện thuận lợi cho bạn đọc truy cập khai thác nhiều tài liệu từ nhiều nguồn khác nhau. Vì vậy, Thư viện ngày càng thu hút đông đảo cán bộ, giảng viên, học viên, nhân viên đến thăm quan, học tập, nghiên cứu.

 

(Cán bộ Thư viện Quân khu 4 tham quan và trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm về công tác số hóa tài liệu và thông tin - tư liệu tại Thư viện Trường Đại học Vinh)

 

Để nâng cao hơn nữa chất lượng phục vụ bạn đọc, chúng tôi đề xuất làm tốt một số nội dung cơ bản như sau:

        Đổi mới và nâng cao chất lượng tài liệu: Kiểm kê kho sách hàng năm để kịp thời bổ sung sách thiếu và tu bổ sách cũ, hư hỏng. Xây dựng chính sách bổ sung bằng cách điều tra xã hội học, nghiên cứu, lấy ý kiến thăm dò và phân tích thông tin nhu cầu của bạn đọc. Muốn làm được vậy, cần có sự phối hợp giữa cán bộ thư viện với các các khoa, viện, các giảng viên, giáo viên và HSSV để bổ sung tài liệu phù hợp với xu hướng đổi mới và phương pháp dạy học. Đồng thời, đánh giá tính hiệu quả của nguồn tài liệu sau một thời gian sử dụng để có phương án điều chỉnh.

 

(Phục vụ bạn đọc tại kho sách Giáo trình của Thư viện Nguyễn Thúc Hào)

 

        Để nâng cao chất lượng công tác phục vụ bạn đọc, đòi hỏi cán bộ thủ thư luôn phải nâng cao trình độ thì mới có khả năng đáp ứng được yêu cầu thực tiễn và đa dạng của bạn đọc. Nhà trường cũng như Trung tâm cần tạo điều kiện để cán bộ tham gia các đợt tập huấn, các hội thảo chuyên đề, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, tham quan, học tập, giao lưu… cho cán bộ thủ thư. Qua những đợt học tập, giao lưu này, cán bộ lãnh đạo cũng như nhân viên của Trung tâm có cơ hội nâng cao sự hiểu biết, tiếp nhận thêm nhiều kinh nghiệm để định hướng và triển khai hoạt động hiệu quả hơn. Ngoài kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ, cán bộ thư viện cũng cần phải nâng cao các kỹ năng giao tiếp, tin học, ngoại ngữ; kỹ năng nắm bắt, khai thác và xử lý các nguồn tin khi cần thiết.

 

(Cán bộ Thư viện Quân khu 4 tham quan và trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm về công tác phân loại, biên mục tài liệu tại Thư viện Trường Đại học Vinh)

 

        Khuyến khích tinh thần tự học của cán bộ để tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao cho thư viện. Đồng thời, thường xuyên quan tâm, động viên khích lệ đến đời sống tinh thần của cán bộ thư viện, giúp họ ngày càng tin tưởng và phấn đấu vì công việc hơn nữa, yên tâm công tác và nâng cao hơn nữa trách nhiệm, tinh thần sáng tạo trong công việc. Đào tạo cán bộ có phong cách làm việc chuyên nghiệp, thái độ đối với bạn đọc luôn nhiệt tình, lịch sự, cởi mở, thân thiện, coi bạn đọc là trung tâm, là chủ thể của hoạt động, còn cán bộ thư viện là người phục vụ.

        Bên cạnh việc phát triển vốn tài liệu ngày càng phong phú, đa dang và đạt chất lượng cao thì cơ sở vật chất, trang thiết bị là điều kiện cần thiết để thực hiện những mục tiêu mà Trung tâm đặt ra. Thời gian tới, Trung tâm cần kiểm tra lại tất cả các máy tính, đường truyền, tạo điều kiện thuận lợi cho bạn đọc tra cứu, học tập và hoàn thiện các phòng đọc thông minh, phòng thảo luận nhóm, phòng Xemina...

        Nâng cao chất lượng bộ máy tra cứu, đường truyền mạng để đảm bảo việc tra cứu được nhanh chóng, chính xác; tin tức cập nhật nhanh, đầy đủ, tránh làm mất nhiều thời gian chờ đợi của bạn đọc. Đây vừa là mục tiêu, vừa là giải pháp quan trọng, góp phần phát nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc. Thực tiễn cho thấy, trong kỷ nguyên công nghệ bùng nổ không có gì bất ngờ khi công nghệ thông tin luôn giữ vững vị thế là một trong những ngành hàng đầu về nhu cầu nhân lực và tiềm năng phát triển. Chính vì vậy, bên cạnh việc xây dựng, củng cố tổ chức, nhân lực con người, cần phải có sự đầu tư cơ bản về hệ thống trang thiết bị công nghệ thông tin hiện đại thì mới bảo đảm tốt cho việc nghiên cứu khoa học, giáo dục, đào tạo.

 

(Hướng dẫn sử dụng thư viện và khai thác thông tin cho sinh viên khóa mới)

 

        Công nghệ thông tin ngày càng phát triển và đặt ra nhiều thách thức cho ngành thông tin - thư viện. Hơn bao giờ hết, việc nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc ở các thư viện nói chung và Thư viện Nguyễn Thúc Hào nói riêng là phải luôn tự đổi mới để bắt kịp thời đại. Với vai trò quan trọng trong việc cung cấp tài liệu cho cán bộ, giảng viên, HSSV, trong thời gian tới Thư viện cần xây dựng kế hoạch và triển khai thực hiện có hiệu quả các giải pháp nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc để ngày càng nâng cao tầm vóc, vai trò, giá trị và góp phần nâng cao chất lượng đào tạo của Nhà trường.

 

(Bài: Lưu Vân Anh & Hồ Oanh - Thư viện NTH)