Vừa qua, Trung tâm Thông tin - Thư viện Nguyễn Thúc Hào đã cập
nhật vào kho tàng - kệ sách của mình tiểu thuyết “Mùa Hè giá buốt” của tác giả
Văn Lê. Đây là tác phẩm đạt Giải Nhất - Giải thưởng Văn học nghệ thuật thành phố
Hồ Chí Minh 5 năm (2006 - 2011). Qua lời giới thiệu Tác phẩm của Hội đồng chấm
Giải, qua những thông tin đã tìm hiểu, chúng tôi nhận thấy đây là một trong những
tác phẩm có ý nghĩa lịch sử, khơi gợi những suy ngẫm về lý tưởng, về chiến
tranh và hòa bình; gợi nhớ khí thế cách mạng của một thời kỳ chống xâm lược đầy
hào hùng; là tinh thần quả cảm, phẩm chất anh hùng, sức mạnh tình yêu được nảy
sinh và nuôi dưỡng trong thời kháng chiến gian khổ… tất cả luôn luôn cháy sáng
và không thể phai mờ trong lịch sử dân tộc. Chúng tôi xin phép được giới thiệu
đôi nét về tác giả và tác phẩm để bạn đọc quan tâm tiếp nhận.
(Tác
phẩm đạt Giải Nhất - Giải thưởng Văn học nghệ thuật TP Hồ Chí Minh)
Vài nét về tác giả
Văn Lê nhập ngũ tháng
9/1966, vào chiến trường B2 tháng 9/1967 phục vụ tại Cục Chính trị thuộc Bộ Chỉ
huy Miền. Tháng 10/1974 về làm phóng viên Tạp chí Văn Nghệ Quân Giải Phóng, đến
tháng 11/1976 chuyển sang biên tập viên tuần báo Văn Nghệ Giải Phóng rồi tuần
báo Văn Nghệ, Hội Nhà Văn Việt Nam. Tháng
12/1977 ông tái ngũ chiến đấu ở Mặt trận 479 - Campuchia, đến năm 1982 về công
tác tại Hãng phim Giải Phóng và nghỉ hưu vào năm 2010. Ông là Nghệ sĩ ưu tú của
ngành điện ảnh.
Văn Lê thể hiện tài năng
đa dạng ở nhiều lĩnh vực, xuất thân từ nhà thơ nhưng sau đó ông chuyển sang
viết văn, viết kịch bản và đạo diễn phim và mỗi lĩnh vực đều có thành tựu. Thơ
ca và văn chương trong tác phẩm của Văn Lê phần lớn xoay quanh thân phận con
người trong chiến tranh. Trong đó nhiều tác phẩm văn chương của ông đã để lại
những ấn tượng sâu đậm cho độc giả và gặt hái không ít giải thưởng. Hiện nay,
một số tác phẩm của ông đã được giới thiệu và dịch ra một số nước trên thế
giới…
Giải
thưởng văn học
· Giải A cuộc thi thơ của
tuần báo Văn Nghệ, Hội Nhà văn Việt Nam (1975 - 1976).
· Giải A về văn học chiến
tranh của Bộ Quốc phòng 5 năm (2009 - 2014) cho tiểu thuyết "Phượng
hoàng".
· Giải A thơ về đề tài
Chiến tranh Cách mạng, Hội Nhà văn Việt Nam với tập thơ "Phải
lòng" năm 1994.
· Giải B (Không có giải A)
về Văn học chiến tranh, Bộ Quốc phòng (2004 - 2009); Giải nhất Giải thưởng văn
học nghệ thuật TP. Hồ Chí Minh 5 năm (2006 - 2011) cho tiểu
thuyết "Mùa hè giá buốt".
· Giải B thơ tạp chí Văn
Nghệ Quân Đội năm 1984.
· Tặng thưởng Văn học Bộ
Quốc phòng với tiểu thuyết "Nếu anh còn được
sống" năm 1994.
· Giải thưởng Văn học Bộ
Quốc phòng 1999; Giải thưởng Văn học quốc tế Me Kong 2006 cho tập trường ca
"Những cánh đồng dưới lửa ".
Giải
thưởng điện ảnh
· 03 lần đạt giải thưởng
kịch bản phim Tài liệu xuất sắc nhất,
· 01 giải thưởng Đạo diễn
xuất sắc nhất,
· Giải nhất về tác giả kịch
bản của Cục Điện ảnh – Bộ Văn hóa, thể thao và du lịch phim truyện "Long
Thành cầm giả ca". Bộ phim được nhận giải nhất Cánh Diều Vàng của Hội Điện
ảnh năm 2012.
· 01 giải Bông Sen Vàng,
· 05 Bông Sen Bạc,
· 02 Cánh Diều Vàng.
· 01 giải Galaxy của truyền
hình Nhật Bản.
Và nhiều
giải thưởng cao về phim tài liệu của Hội Điện ảnh Việt Nam.
Vài nét về tác phẩm
Sự kiện lịch sử Mậu
Thân 1968 - Cuộc tổng tiến công và vận động quần chúng nổi dậy giành chính
quyền của Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam. Chiến dịch diễn ra
trên hầu hết các đô thị tại miền Nam, đánh vào những khu vực trọng yếu của quân
đội Mỹ và chế độ Việt Nam Cộng hòa, cuộc chiến để xóa ranh giới vĩ tuyến 17… Đây là một trong
những chiến dịch quân sự lớn nhất, có một vai trò và hệ quả mang tính bước ngoặt
trong Chiến tranh Việt Nam.
Là người trực tiếp tham
gia Chiến dịch Mậu Thân 1968, lại từng có cơ hội tiếp xúc với nhiều tư liệu lịch
sử quan trọng, gần gũi với những nhân vật, những tướng lĩnh trong cuộc và với
trái tim ấm nóng của người đương thời, của một nhà văn, một nghệ sĩ nên Văn Lê
có nhiều thuận lợi trong việc tái hiện sự kiện lịch sử hùng tráng này
trong “Mùa Hè giá buốt”.
“Mùa Hè giá buốt”khắc họa hình ảnh, diễn tiến
của tiểu đoàn bộ binh 505 trong chiến dịch Mậu Thân. Sau những trận đánh ác liệt,
tiểu đoàn rút ra khỏi thành phố để bảo toàn lực lượng. Trong bối cảnh bom đạn,
mối tình đằm thắm của tiểu đoàn trưởng với cô du kích dẫn đường diễn ra hơn 100
ngày chiến sự ác liệt ở vùng ven thành phố. Xuyên suốt tác phẩm là sự khốc liệt
của cuộc chiến tranh. Cuốn sách dẫn dắt người đọc từ trận đánh này đến trận
đánh khác. Những trận đánh dũng cảm mưu trí, giành thắng lợi ngay cả khi địch
hơn ta nhiều lần cả về quân số lẫn trang thiết bị chiến tranh. Những người lính
đã chiến thắng bằng thứ vũ khí mạnh nhất đó chính là “con người”. Máu đổ xuống
nhưng lý tưởng vẫn cao ngút. “Mùa Hè giá buốt” đã làm sống lại một thời kì oai
hùng, vẻ vang của cả dân tộc…
Khi đọc
cuốn sách này chúng ta không khỏi xúc động. Xúc động vì sự hồn nhiên và dũng cảm
của các chàng trai trong tiểu đoàn Bến Nghé, từ đại đội trưởng Quách Cường thẳng
tính bộc trực, chàng trai Lê Đức Thịnh thông minh lém lỉnh tới tiểu đoàn trưởng
Nguyễn Sỹ Việt tài năng mà quảng đại, bác ái. Những trận chiến của tiểu đoàn vừa
dũng mãnh vừa thảm khốc mà đỉnh cao là cuộc tổng tấn công Mậu Thân…
Tác phẩm
đã khắc họa lại thời kỳ chiến sự hết sức nóng bỏng, khắc ghi lại một thế hệ luôn
mang trong mình lí tưởng “Cuộc đời đẹp nhất là trên trận tuyến đánh quân thù”;
với khí thể hào hùng của một thời: “Đã hay đâu cũng say tiền tuyến/ Mà vẫn bâng
khuâng mộng chiến trường/ Dẫu một cây chông trừ giặc Mỹ/ Hơn nghìn trang giấy
luận văn chương”… “Mùa Hè giá buốt” không chỉ lật lại từng trang sử khốc liệt
và đầy oai hùng, mà còn cho người đọc biết được những lý tưởng, tình cảm và chuyện
tình lãng mạn của người lính nơi chiến trận...
Trong
các tác phẩm thuộc thể tài tiểu thuyết, khai thác đề tài chiến tranh, dường
như, đằng sau những con chữ phục vụ cho trường thị giác, đều ẩn chứa âm hưởng của
một giai điệu bí ẩn nào đó. Hào sảng, kiêu hãnh như: Xung kích, (Nguyễn
Đình Thi), Đất nước đứng lên (Nguyên Ngọc), Vượt Côn Đảo (Phùng
Quán), Người mẹ cầm súng (Nguyễn Thi). Hoặc âm trầm, bi thiết
như Nỗi buồn chiến tranh (Bảo Ninh). Trong “Mùa Hè giá buốt” giữa tiếng
nổ rách trời của bom đạn, tiếng thét “xung phong” dũng mãnh của người lính xông
lên giết giặc… nếu bám sát hành trình 564 trang của Văn Lê mới thấy dụng ý nghệ
thuật của tác giả khi cho tác phẩm của mình mở đầu với bi điệu đầy xót xa trắc ẩn,
thay vì cho những âm hưởng tráng ca, tưng bừng, hào sảng, thường thấy ở các tác
phẩm sử thi.
(Nhà
văn Văn Lê (ngoài cùng, bên trái) cùng các đồng đội thời kháng chiến)
Nhà
phê bình Lê Thành Nghị viết: “Những trang tiểu thuyết của Văn Lê đầy tràn hiện
thực chiến tranh. Có thể nói Văn Lê rất có khả năng miêu tả những khung cảnh
chiến tranh. Không một cuộc đụng độ nào giống với cuộc đụng độ nào trong một
không gian khá quen thuộc của vùng ven… Trong số không nhiều những cuốn tiểu thuyết
viết về chiến tranh sau chiến tranh gây được sự chú ý của người đọc, như Đất
trắng của Nguyễn Trọng Oánh, Chim én bay của Nguyễn Trí
Huân, Nỗi buồn chiến tranh của Bảo Ninh, Bến đò xưa lặng lẽ của
Xuân Đức… chúng ta có thêm Mùa hè giá buốt của Văn Lê. Những cố gắng
của anh chắc chắn sẽ nhận được sự đồng cảm của người đọc”.
Từ những ý nghĩa đã nêu trên, Trung tâm Thông tin - Thư
viện Nguyễn Thúc Hào xin trân trọng giới thiệu tới bạn đọc tác phẩm "Mùa
Hè giá buốt” của tác giả Văn Lê, do Nhà xuất bản Văn hóa - Văn Nghệ TP Hồ Chí
Minh phát hành năm 2012. Kí hiệu sách: XH.035556. VL .4331m/12, tại Phòng đọc
Khoa Học Xã Hội & Nhân Văn - Thư viện Nguyễn Thúc Hào. ( Bài viết có sử dụng
một số hình ảnh và thông tin từ các trang:vannghequandoi.com.vn; wikipedia.org;
vanhocsaigon.com; sachhay.org ).
(Cao Thủy & Hải Yến - Thư viện NTH)